Jakie są konsekwencje uszczuplenia majątku ze szkodą dla wierzyciela?

W sytuacji, kiedy dochodzi do udaremnienia egzekucji np. poprzez usunięcie znaków zajęcia czy też sprzedaży rzeczy, która była wcześniej zajęta dłużnik może odpowiadać na gruncie przepisów kodeksu karnego, a dokładniej mówiąc, dopuszcza się przestępstwa opisanego w art. 300 kodeksu karnego.

Zgodnie z jego treścią :

"§ 1. Kto, w razie grożącej mu niewypłacalności lub upadłości, udaremnia lub uszczupla zaspokojenie swojego wierzyciela przez to, że usuwa, ukrywa, zbywa, darowuje, niszczy, rzeczywiście lub pozornie obciąża albo uszkadza składniki swojego majątku, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.
§ 2. Kto, w celu udaremnienia wykonania orzeczenia sądu lub innego organu państwowego, udaremnia lub uszczupla zaspokojenie swojego wierzyciela przez to, że usuwa, ukrywa, zbywa, darowuje, niszczy, rzeczywiście lub pozornie obciąża albo uszkadza składniki swojego majątku zajęte lub zagrożone zajęciem, bądź usuwa znaki zajęcia, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.
§ 3. Jeżeli czyn określony w § 1 wyrządził szkodę wielu wierzycielom, sprawca podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.
§ 4. Jeżeli pokrzywdzonym nie jest Skarb Państwa, ściganie przestępstwa określonego w § 1 następuje na wniosek pokrzywdzonego”

Jeżeli zaś dłużnik mając świadomość istniejących zobowiązań stwierdzonych orzeczeniem Sądu wyzbędzie się majątku np. poprzez sprzedaż czy darowiznę nieruchomości naraża się na wytoczenie tzw. skargi pauliańskiej. Innymi jest to powództwo o ustalenie, że umowa darowizny czy np. sprzedaży jest bezskuteczna względem wierzyciela. Uzyskanie takiego orzeczenia pozwala na prowadzenie egzekucji z danego składnika majątku. Podstawą prawną powództwa jest art. 527 kodeksu cywilnego.

Zgodnie z jego treścią:

„ §1 Gdy wskutek czynności prawnej dłużnika dokonanej z pokrzywdzeniem wierzycieli osoba trzecia uzyskała korzyść majątkową, każdy z wierzycieli może żądać uznania tej czynności za bezskuteczną w stosunku do niego, jeżeli dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli, a osoba trzecia o tym wiedziała lub przy zachowaniu należytej staranności mogła się dowiedzieć.
§2.Czynność prawna dłużnika jest dokonana z pokrzywdzeniem wierzycieli, jeżeli wskutek tej czynności dłużnik stał się niewypłacalny albo stał się niewypłacalny w wyższym stopniu, niż był przed dokonaniem czynności.
§3.Jeżeli wskutek czynności prawnej dłużnika dokonanej z pokrzywdzeniem wierzycieli uzyskała korzyść majątkową osoba będąca w bliskim z nim stosunku, domniemywa się, że osoba ta wiedziała, iż dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli.
§4.Jeżeli wskutek czynności prawnej dłużnika dokonanej z pokrzywdzeniem wierzycieli korzyść majątkową uzyskał przedsiębiorca pozostający z dłużnikiem w stałych stosunkach gospodarczych, domniemywa się, że było mu wiadome, iż dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli.”

Roszczenie o którym mowa w powyższym przepisie przedawnia się z upływem lat 5 od dokonania czynności. Fakt dokonania czynności, której skutkiem jest uszczuplenie majątku dłużnika można ustalić m.in. poprzez:

• analizę zupełnej treści księgi wieczystej nieruchomości, która należała do dłużnika. Treść zupełna bowiem zawiera dane dotyczące np. poprzedniego właściciela/właścicieli nieruchomością
• złożenie zapytania do Urzędu Skarbowego. Organ podatkowy dysponuje bowiem informacjami dotyczącymi tzw. czynności majątkowych. Należą do nich np. umowy sprzedaży, darowizny nieruchomości czy ruchomości.

Pozyskując stosowne dane jak również wykorzystując je później poprzez zastosowanie odpowiednich środków prawnych, wierzyciel zwiększa swoje szanse na zaspokojenie przysługującego mu roszczenia.